Goudse pijpen

[culann]

Haha, Tja, heb er zelf een thuis liggen, wel eens uit gerookt, maar echt een genot was het idd niet...
Echter het blijft toch leuk om er een in de collectie te hebben, al is het alleen maar voor de heb, en om af en toe toch eens uit te roken alleen voor het 'historische karakter' van de pijp.

[janneman]

Met baai-achtige tabakken zijn ze best wel lekker eigenlijk. Ik heb een aantal kleipijpen van verschillende modellen, en ik merk dat ik ze eigenlijk alleen met Baai rook (ik moet de Semois daar ook eens in geaan proberen...).

Voor een wedstrijd hebben ze een paar voordelen; ze zijn allemaal hetzelfde (hout, zelfs een pijp van het zelfde model, kan toch nog anders roken, en hout moet eigenlijk ingerookt zijn). Ze zijn ook relatief goedkoop, dus het is gemakkelijk om die met gulle hand uit te delen.

Het grootste nadeel van de meeste 'Goudse' pijpen die je nu tegenkomt zit hem in de afmetingen. In feite zouden ze een stuk prettiger om te roken zijn als de steel wat dikker was (met een iets dikker rookkanaal) en de kop een behoorlijk stuk kleiner.
De vorm van lange Goudse pijpen is een paar eeuwen redelijk gelijk gebleven. De enige verandering was dat in de loop van 200 jaar de steel steeds dunner werd, en de kop steeds groter. Dat kwam zowel door toenemende technische ontwikkelingen (men leerde domweg beter hoe je zo snel en goedkoop mogelijk een pijp kon maken) en goedkoper wordende tabak (dus mocht de kop groter worden.


(boven een oud model, daaronder een later model)

Men heeft bij de tegenwoordige productie een model gekozen dat in feite tegen het eind van de stenen pijpen tijd het meest gebruikelijk was. Mooi en elegant om te zien, maar voor de rookbaarheid is een wat kleinere kop en dikkere steel veel aangenamer eigenlijk. Door de kleinere kop rook je minder lang, en al met al loopt de temperatuur en tongbeet heel wat minder hoog op dan bij de grote koppen.

De moderne kleipijpen van Goedewaagen zijn overigens op een andere manier gemaakt dan vroeger; vroeger werd klei met de hand min of meer in model gerold, dan werd er een ijzerdraad door de steel gestoken (rookkanaal) en een grotere pin vormde de holte van de kop. Met die draad en pin in de klei werd het ding dan even in een mal gedrukt voor de uiteindelijke vorm. De moderne pijpen zijn van gietklei die in een gipsen mal wordt gegoten. Daardoor is de pijp iets dikwandiger dan de vroegere modellen, en wat zachter en veel poreuzer. Dat laatste is een voordeel bij het roken, de andere twee zaken maken niet zo heel vele uit. Minpuntje is dat gietklei een iets ander smaakje geeft dan gewone klei.

[jarnogab]

Met dank! Ik heb hier ook zo'n kleipijp liggen en die wacht nog op een eerste rookbeurt.

[Winslow Collector]

Onderstaand een stukje Nederlandsche folklore omtrent de stenen pijp als bruidspijp (of ook wel bruidegomspijp genoemd), overgenomen van internet en origineel geschreven door K. Oosterkamp. In onze pijprookclub ’t Walchersche Pijproockgilde in Middelburg houden wij deze traditie nog in ere als het op huwelijken aankomt.

Het verhaal gaat, dat wanneer de bruidspijp aan gruzelementen gaat, het betreffende huwelijk ook geen lang leven meer is beschoren. Geniet even van de oude tijd:




Een pijp versierd met lint en rozen

Tot halverwege de vorige eeuw was het in sommige families gebruik dat de bruidegom voor of op de trouwdag een versierde pijp, de broedspiepe, kreeg aangeboden. De broze pijp, vroeger omgeven met betekenisvolle symboliek, werd meestal zorgvuldig als aandenken bewaard.

Tegen een achtergrond van strakke stapels gestreken en opgevouwen linnengoed hangt in het midden een lange Goudse pijp versierd met papieren linten, slingers en bloemen. Rond de versierde pijp wordt de aanblik van kleur en luxe nog eens versterkt door kleine takjes met blaadjes en bloemen. Het geheel is geplaatst in een prachtig antiek kabinet dat bekroond wordt met een blauw gedecoreerd kaststel.
De ‘broedspiepe’ werd volgens de overlevering aangeboden aan Jan Harm van den Poll door zijn bruid Jennigje Jonkhans op hun trouwdag 25 mei 1928. Het is heel goed mogelijk dat Jennigje zelf een creatieve hand heeft gehad in de decoratie van de pijp, waarbij ze misschien assistentie kreeg van familieleden en/of vriendinnen. Volgens de traditie zou Jan Harm op die dag de pijp even hebben moeten roken waartoe de bruid hem het vuur zou aanreiken. Nader onderzoek aan de binnenkant van de pijpenkop wijst uit dat deze mooi wit en schoon is. Jan Harm heeft de pijp in dank aanvaard en bewaard als aandenken. De pijp is nog steeds in bezit van de familie Van den Poll.

Uit het feit dat Jan Harm de pijp niet rookte, kan worden afgeleid dat de bruidspijp in
1928 slechts als decoratief aandenken werd gezien, zonder erg veel symbolische betekenis. Toch heeft de tabakspijp die bij de komst van de tabak begin 17e eeuw in productie en gebruik werd genomen, lange tijd een bijzondere betekenis gehad rond vrijen, verloven en trouwen in grote delen van ons land. Als de vrijer bijvoorbeeld bij zijn eerste bezoek aan zijn uitverkorene een pijp kreeg aangeboden en ook een kooltje vuur, was dat een gunstig teken. Kreeg hij een volgende keer dezelfde pijp aangeboden, dan was hij als vrijer geaccepteerd.

Ook de manier van vuur aanbieden hield de betekenis van al of niet welkom in. Eén van de geschenken op de huwelijksdag was de met linten, strikken en bloemen versierde pijp die de bruidegom kreeg aangeboden. Deze pijp werd op een bijzondere plaats bewaard, soms in een speciaal kastje, en alleen nog gerookt op de latere huwelijksfeesten. De papieren of stoffen rozen en harten symboliseerden de liefde, terwijl de symboliek van steel en pijpenkop meer seksueel getint was. De pijp zelf was broos en ook het roken van de pijp was van korte duur, beide verwijzingen
naar de broosheid en de kortstondigheid van het leven. Vooral in de 19e eeuw werd het aanbieden van de bruidegomspijp in het gehele land ge-bruikelijk tot de Tweede Wereldoorlog. Daarna verdween het gebruik.

In Salland sprak men meestal van de broedspiepe, de bruidspijp, terwijl elders de naam bruidegomspijp gebruikelijker was. De naam suggereert dat de bruid de pijp aanbood, stopte en ook het vuur offreerde, een symbool van haar ondergeschikte rol ten opzichte van de bruidegom.

De gebruiken rond de bruidspijp stonden niet geheel vast, maar vertoonden variatie. Zo werd de pijp niet altijd aangeboden door de bruid en ook werd dat niet steeds gedaan op de huwelijksdag. Mevrouw Johanna Stegink- Reinders herinnert zich dat zij als zus van de bruid op vijftienjarige leeftijd in 1934 de mooi versierde pijp mocht aanbieden aan haar aanstaande zwager. Daarbij sprak ze, met de nodige zenuwen, hem toe met de woorden van een versje:

Gelijk naar ’s lands gebruik
Reik ik u deze pijp
Versierd met lint en rozen
Tabak door u gekozen.

De pijp was niet gestopt maar kon door de bruidegom met de tabak van zijn keuze worden gestopt. Ook toen echter werd de pijp niet daadwerkelijk gerookt. Het aanbieden van deze pijp gebeurde ook niet op de trouwdag, maar op de zondag daaraan voorafgaand. De ondertrouw duurde twee weken. Na de aankondiging in de kerk kwam de familie van de bruid eten bij het gezin van de bruidegom. Op de tweede zondag werd er gegeten bij de familie van de bruid. De traditionele maaltijd bestond uit rijst met rozijnen en gedroogde pruimen. Op de zondag dat er bij de bruid werd gegeten, mocht Johanna de bruidspijp aanreiken aan de bruidegom. Het idee van bruidspijp en de daarbij horende symboliek is nauwelijks meer terug te vinden als ook anderen, soms uit de omgeving van de bruidegom als vrienden en noabers (buren), de pijp aan de bruidegom aanbieden. Het gebruik is dan geworden tot een sociaal en decoratief moment.

Het opmaken van de bruidspijp was een creatief werkje dat door de bruid en/of haar
omgeving werd verricht. Tegen het eind van de traditie werd dit echter ook wel uitbesteed. Zo kon men in Hardenberg daarvoor terecht bij hoedenzaak Swankhuisen in de Voorstraat. Het lijkt dat het gebruik niet heel algemeen was in onze streek. De indruk bestaat dat het vooral voorkwam in de gegoede boerenstand.

Daar had men immers vaak ook de beschikking over een voornaam kabinet met een rijke linnenvoorraad. De fraai versierde bruidspijp voegde er nog een extra accent aan toe.

Met dank aan de familie Van den Poll.
Overgenomen uit “Rondom de Herdenbergh”
Geraadpleegde literatuur:
H.R. Tupan: De Bruidegomspijp, de geschiedenis
van een volkskundig fenomeen. Hoogezand,
1983
K. Oosterkamp

[jarnogab]

Wauw , dit vind ik nu eens een interessant stukje folklore. En op de een of andere manier van toepassing op mijn huidige situatie . Nu even mijn aanstaande bruid dit relaas laten lezen

[pijpliefhebberrobin]

Het is me eindelijk gelukt om een website te vinedn waar ze de gouweenaar verkopen die bij de kampioenschappen worden gebruikt. http://www.gouda-original.nl/Webwinkel- ... -Pijp.html

EN nog een plaatje.

[jarnogab]

Wauw , dit vind ik nu eens een interessant stukje folklore. En op de een of andere manier van toepassing op mijn huidige situatie . Nu even mijn aanstaande bruid dit relaas laten lezen

Dat van die bruidegomspijp heb ik haar toch even laten lezen. Er kwam niet echt reactie op, dus ik vrees dat dit aan mij zal voorbijgaan

[evertrookt]

dag,
ik zal ooit ook nog wel een kleipijp roken
nu nog niet (niet alles tegelijk)

is dit iets:

http://verzamelen.marktplaats.nl/rookar ... ind=2&fs=1

oooepppps...!

wat een lange link naar marktplaats

zoeken op titel van de advertentie? "Pijpenrek met 6 kleipijpen"


succes

[Terpentijn]

wat is trouwens de functie van de lak op het mondstuk terwijl kennelijk andere kleipijpen dit niet hebben? is het aangenamer voor de mond, minder warm of toch voor de sier?

[janneman]

De klei zelf is erg absorberend. Prettig voor het vocht dat bij het roken in de kop vrijkomt, maar een stuk minde rprettig voor je lippen die de hele tijd daardoor vasplakken aan het mondstuk. Vandaar dat sommigen dus een laklaagje krijgen bij het uiteinde van de steel, zodat je lippen niet vastplakken. Een oudere oplossing die ook goed werkt is het uiteinde van de steel omwikkelen met touw. Dan laat een korte stenen pijp zich inens ook nog met de tanden vasthouden.



Hier een aantal van mijn eigen stenen pijpen. Op de lakpunt na hebben ze allemaal een korte takeling op het uiteinde (dat is ook de reden voro die kleine verdikking aan het uiteinde van dat soort pijpen, anders zou het touw er te gemakkelijk afglijden). Bij de lange goudse pijpen was dat touw minder zinvol omdat je die toch altijd met de hand moest vasthouden door hun gewicht en lengte.

[Terpentijn]

Janneman ontzettend bedankt voor je verhelderende uitleg. To twanneer werd dit touw toegepast eigenlijk? t/m einde 19e of was het zelfs 20e eeuw?

Een mooie foto van erg mooie pijpen zeg.

[janneman]

Ik kreeg de tip van dat touw van mijn opa, eind jaren '70. Ik heb hem eigenlijk nooit stenen pijpjes zien roken, maar ik denk dat hij zich dat trucje wel nog van zijn eigen leven herinnerde, anders had ik er wel een verhaal bij gekregen in de geest van 'mijn vader zaliger...'.
In het Semois museum waar we waren lagen ook pijpjes met omwikkelde steel.

[Rob]

Janneman ontzettend bedankt voor je verhelderende uitleg. To twanneer werd dit touw toegepast eigenlijk? t/m einde 19e of was het zelfs 20e eeuw?

Ik ken iemand die zijn stenen pijpje in 2011 nog op deze manier met touw heeft bewerkt!

[janneman]

Jij en ik samen, Rob

[jarnogab]

Ik heb hier een kleipijp liggen, maar heb die nog nooit aan een smaaktest onderworpen. Alvast handig om de truc met het touw toe te passen, zo kan ik de voormelde ongemakken alvast wat vermijden en optimaal proberen te genieten van de pijp.

[robvoorburg]

Pas op met de steel, deze breekt makkelijk en dan is er geen touw meer aan vast te knopen.

[metaltommy]

Pas op met de steel, deze breekt makkelijk en dan is er geen touw meer aan vast te knopen.

[Eliminator]

onverbetelijk !

*gelukkig maar*

[Laafke]

Mijn idee van dit topic om een verzameling van tekst en beeld te krijgen van de Goudse Pijp en alle zaken die er mee te maken hebben.
Ik zal een eerste bijdrage leveren in de vorm van een drietal links naar artikelen (ivm het copyright) over Zenith/van der Want.

Goudse pijpen komen nu uit Waddinxveen
Oudste pijpenfabriek ter wereld draait weer

Het had in de geschiedenisboekjes vermeld kunnen staan: „1749 Pieter van der Want slaagt voor de meestertest van het pijpmakersgilde - begin van de historie van de Goudse pijp". Bijna tweehonderdvijftig jaar later lijkt het er op dat de Goudse pijp aan Maarten wordt gegeven: de laatste telgen van het geslacht, Otto en Dirk, vroegen vorig jaar het faillissement aan van hun bedrijf in aardewerk en zenith tabakspijpen. De Goudse pijp was tot de historie gaan behoren. Totdat de 28-jarige Aart van der Want 's werelds oudste bedrijf in keramische pijpen weer nieuw leven in blies.

„De behuizing in Gouda werkte weinig stimulerend", zegt Van der Want. „De ruimte was veel te groot en deed in elke hoek herinneren aan het faillissement van het bedrijf. Om met een schone lei te beginnen verhuisden we naar Waddinxveen. De Goudse pijp wordt heden ten dage dus in Waddinxveen gemaakt. Met als gevolg dat Waddinxveners de naam veranderd willen zien: Waddinxveense pijpen. Maar dat zou niet verstandig zijn. Want een Goudse pijp is een begrip. Dat moeten we dus maarzo houden."

Lees verder:

http://www.digibron.nl/search/detail/01 ... addinxveen

http://www.digibron.nl/search/detail/01 ... met-status

http://www.digibron.nl/search/detail/01 ... de-poorten

[Laafke]

Bij Goedewaagen is een "Oranjepijp" uitgebracht ter gelegenheid van de troonswisseling. Dit is geheel in de traditie want Goudse pijpenmaker doen dit al heel lang. De oplage is 500 stuks, de prijs 150,= euro. Als waarschuwing wordt meegegeven dat deze pijp niet om te roken is maar enkel als souvenir dient.

[Laafke]

De collectie Zeniths die het pijpenkabinet heeft:

http://www.pipemuseum.nl/index.php?hg1= ... _kruis&q=1

[Eliminator]

Meerdere 'Goudse pijpen' topics samengevoegd, gelieve voortaan voor al uw 'Goudse pijpen' vragen en opmerkingen, dit topic gebruiken

[Lonny]

Kwam dit tegen op youtube.
Misschien is het al eerder eens gepost maar kon het niet vinden op het forum.

Voor de liefhebber van het oude ambacht.

The Art of Making Clay Pipes
The art of making clay smoking pipes dies out. The last pipe maker retired and gives his last demonstration how to make clay smoking pipes.
His craft lives on in the municipal museum of Gouda in Holland.

[Arno]

Kwam dit tegen op youtube.
Misschien is het al eerder eens gepost maar kon het niet vinden op het forum.

Voor de liefhebber van het oude ambacht.

The Art of Making Clay Pipes
The art of making clay smoking pipes dies out. The last pipe maker retired and gives his last demonstration how to make clay smoking pipes.
His craft lives on in the municipal museum of Gouda in Holland.

Zie onderaan de blogpost http://dutchpipesmoker.wordpress.com/20 ... lay-pipes/

[Lonny]

Ik dacht al.....vreemd dat het filmpje nog niet gepost is.
Maar toch.

Mooie blog trouwens. En wat een kennis.

[Dukdalf]

Onderstaand artikel van Cilia van Hofwegen vond ik in het magazine 'Gouda Waterstad'. Het biedt leuke doorkijkjes in de geschiedenis van de handel in klei en pijpen in Gouda. Met haar permissie neem ik het over:

Waar rook is, is water: de Goudse pijp en de Goudse wateren.

De Engelse soldaat William Baernelts bezocht in 1616 Gouda, wandelde over de Haven en de Gouwe en kreeg een lumineus idee. Hij dacht: 'Dit is de perfecte plek om een pijpenmakerij te beginnen. Hier zijn waterwegen om grondstoffen aan te leveren en ovens om pijpen te bakken. Via hetzelfde water kunnen mijn producten naar klanten worden vervoerd'. Voeg hierbij het vakmanschap van de Engelsman en een 17e eeuwse succesformule was geboren.

Feit en fictie
Het bovenstaande verhaal heeft geen waterdichte historische onderbouwing en is ontsproten aan de fantasie van een enthousiaste stadsgids. Wat wel vaststaat is dat de pijpenmakerij een flinke impuls gaf aan de toen kwakkelende economie van de stad. Een eeuw later leefde bijna de helft van de Goudse bevolking van de kleipijp en was de Goudse pijp een begrip in binnen- en buitenland. En dat allemaal dankzij het water.

Engelse klei
De grondstoffen moesten van verre komen. De eerste pijpenmakers waren gewend te werken met witbakkende klei, ook wel aarde of pijpaarde genoemd. Dit materiaal komt in Nederland niet voor. De kleigroeven van het Engelse Cornwall, Devon en Wiltshire leverden het witte kaoline, de belangrijkste component van porselein. Kaoline geeft de beste resultaten bij een temperatuur van 1200 graden en continentale klei bij 970 graden. De eerste pijpen die Baernelts liet bakken waren bros en breekbaar. Dat is ook de reden waarom er nauwelijks gave exemplaren uit die begintijd bewaard zijn. Rotterdam was de stapelplaats voor veel grondstoffen. Handelaar was niet altijd een volledige dagtaak. Zo importeerde rond 1615 een arts ook pijpaarde uit Wiltshire en kolen uit Wales. Vanaf 1627 verleende de stad aan Francois Davids acht jaar octrooi tot de alleenverkoop van tabakspijpaarde binnen de republiek. Zijn afnemers hadden geen enkele invloed op kwaliteit en prijs.

Zoeken naar kwaliteit
Het is logisch dat de pijpenmakers naar alternatieven zochten. Ze experimenteerden met zogenaamde Keulse aarde die de pottenbakkers ook gebruikten. Populair werd een mengsel van Keulse aarde met een klein deel Maastrichtse en soms ook Rozendaalse aarde. De Maastrichtse klei kwam uit de Ardennen via Maastricht per schip naar Gouda. Rozendaalse klei kwam uit het Belgische Doornik via Rozendaal. De kwaliteit van de grondstf bleef een probleem. In 1636 werd Jasper Joosten aangesteld als kleimeter voor touback ende volaerde. Voor de diensten van de keurmeester moest de afnemer betalen. De pijpenmakers weigerden omdat ze in Maastricht en Rozendaal ook al meetloon hadden betaald. De Vroedschap loste het dilemma op met het afgeven van een keur waarin de rechten en plichten waren vastgelegd. Bovendien moest de kleimeter een eed afleggen. De schepen werden in volgorde van binnenkomst gelost. De meter kon niet even iets regelen met een schipper die haast had. De hoeveelheden klei werden uitgedrukt in tonnen, de hoeveelheid die past in een harington van nauwkeurig omschreven afmetingen.

Samen sterk
Een volgende stap was gezamenlijke inkoop. Een co-operatie van vier of vijf handelaren kocht voor eigen rekening een partij of zelfs een heel schip met klei die werd doorverkocht aan pijpenmakers. Ook bij deze leveringen waren er klachten over de kwaliteit. Het is duidelijk dat klei vol houtgens niet zo geschikt was voor fijne aarden pijpen. Enkele pientere pijpenmakers kwamen op het idee gezamenlijk klei in Duitsland te kopen. Ze huurden schippers in die volledige scheepsladingen naar Gouda brachten. Hiervoor werd een notariele akte opgesteld waarin de namen van de afnemers plus de gewenste hoeveelheden werden vastgelegd. Voor de schippers was dit een veilige bron van inkomsten en voor de afnemers een gegarandeerde toelevering van grondstoffen.

Schade en schande
Dat het niet altijd goed afliep blijkt uit een aantekening van notaris Straff in 't Veldt. In 1664 leed schipper Bartelt Oldenrogge schipbreuk op de Rijn. Het ruim van zijn schip was gevuld met de klei voor 22 pijpenmakers en had een waarde van 1191 gulden. Over compensatie van de schade is niets gemeld. Wellicht had het Grootschippersgilde hier een taak om de gedupeerden te helpen. Schippers die zich in Gouda vestigden moesten minstens drie jaar in Gouda wonen, poorter zijn, 150 gulden inschrijfgeld betalen en onder Goudse vlag varen. De zes sterren van het Goudse stadswapen schitterden dan ook in steden als Antwerpen, Dordrecht en Hamburg en in het verre Oostzeegebied. Al snel was de pijpenindustrie een niet meer weg te denken economische pijler. Sinds 1660 had Gouda ook een pijpenmakersgilde, dat onder andere toezag op prijzen, kwaliteit en lonen. De leveranciers van grondstoffen zagen soms ook mogelijkheden zelf het eindproduct af te zetten. Ze richtten - weer officieel bij de notaris - een vennootschap op. Klei werd in Keulen ingekocht, per schip vervoerd naar Gouda en de vorm van kleipijpen weer geleverd aan een agent in Amsterdam.

Onmisbaar water
Op de Goudse wateren was het een drukte van belang. De schippers voeren naar de Turfsingel waar ze hun lading losten. De klei werd opgeslagen in een luchtige loods om te rotten. De grote brokken klei werden daarna in water geweekt. Bij dit zoken kwamen plantenresten en andere verontreinigingen los. Daarna werd de klei gedroogd, in stukken geslagen en opnieuw gezookt. Tenslotte werd de klei gemalen in de kleimolen en in de vorm van kleinere kleibroden naar de werkplaats van de pijpenmaker gebracht. Afhankelijk van de hoeveelheid, bestemming en de afstand werd de klei per kar of per boot vervoerd. Aan de Turfsingel stonden diverse molens. Tot eind 19e eeuw stond tussen de Erasmusstraat en de Veertstraat bijvoorbeeld een molen die toen gebruikt werd voor het malen van tras (tufsteen).

Van klei naar pijp
In de pijpenmakerijen verrichtten mannen, vrouwen en kinderen de 32 handelingen die nodig zijn om van klei een pijp te maken. Pijpenmakers beschikten niet over ovens om de pijpen te bakken. Eenmaal afgewerkt en gepolijst werden ze in een speciale pijpenpot gestapeld en per boot naar een pottenbakker gebracht. De ovens lagen wegens brandgevaar vaak buiten de Potterspport aan de Gouwe. Pijpenmakers wwoonden dicht bij het water, in de Peperstraat, Achter de Vismarkt en aan de Gouwe. Na het bakken verhuisden de pijpen weer naar de pijpenmakerij waar ze werden gesnold (opgewreven) en gegomd, zodat de lippen niet aan de steel bleven plakken. Tenslotte werde de fijne pijpen verpakt in manden van 10 gros (tenminste 1440 stuks) en de gewone pijpen in tonnen van 20 gros.

Acht uur varen
De Goudse pijpen werden tot 1686 iedere maandag verkocht op de markt in Amsterdam en de avond ervoor ingeladen bij het Amsterdams Verlaat. Vanaf 1658 kon de reis naar Amsterdam ook per trek- of jaagschuit worden gemaakt. De reis duurde acht uur en behalve reizigers bestond de lading onder andere uit wasgoed en pijpen. Na de oprichting van de eigen donderdagse pijpenmarkt aan de Nieuwe Haven hoefde een groot deel van de Goudse productie geen lange weg meer af te leggen. Vervoer naar het buitenland bleef uiteraard tot ver in de 20e eeuw over het water gaan. In de jaren twintig van de vorige eeuw namen de grote fabrikanten als Goedewaagen en Van der Want regelmatig deel aan de toen populaire wereldtentoonstellingen. Voor een tentonstelling in Philadelphia betaalde het Ministerie van Binnenlandse Zaken de dure zeereis en verzekering. Na de beurs werden de pijpen geschonken aan het plaatselijke museum omdat transport terug te duur was.

De meeste ovens zijn afgekoeld en diverse grachtjes zijn gedempt. Gelukkig heeft Gouda nog veel plekjes die herinneren aan de periodes van economische bloei toen het water niet allen bron van leven maar ook bron van inkomsten was.

[bertus]

Mooi artikel, met plezier gelezen!

[robvoorburg]

Leuk artikel, dank voor het plaatsen Dukdalf.

[janneman]

Inderdaad, een mooi artikel, dank voor het plaatsen Dukdalf!

[MfOx]

Hartelijk dank Dukdalf, leuk om te lezen.