evolutie tabaksmaak tijdens het roken

[pipealicious]

Beste Forumleden,

Je leest het vaak in reviews van pijptabak en zeker ook sigaren en je hebt het misschien zelf al ondervonden:
tabak smaakt in het begin van een pijp of sigaar soms anders dan het laatste plukje dat je oprookt.
Wat je typisch leest zijn de volgende gewaarwordingen naar het einde toe:
- dikkere en vollere rook
- een dieper smaak
- meer nicotine

Hoe zou dit eigenlijk komen?

Een pluk tabak heeft een homogene samenstelling. Het is niet zo dat bvb de perique of de orientals meer in de bovenkant van de pijp aanwezig zijn dan in de onderkant.
Wat wel meespeelt zijn volgende zaken:
1. De tabak zelf werkt enerzijds als een filter: de rook wrdt erdoorafgekoeld, maar kan ook extra smaak opnemen uit de tabak die hij doorkruist
2. De tabak wordt naar het einde van de rookbeurt toe warmer, ook de pijp is warmer, warmere tabal gaat meer olien etc. afgeven, meer aroma's, net zoals warme wijn beter zijn smaakboeket loslaat dan koude wijn.

Het opmerken van smaakveranderingen tijdens het roken kan dus volgens mij niet liggen aan de 'complexiteit' van de samenstelling omdat de samenstelling identiek is doorheen gans de pluk tabak die je in de pijp stopt.
Wat maakt sommige tabakken dan precies zo 'veranderlijk' wanner enkel temperatuur en contact met andere rook enkel een rol spelen?

Enige ideeen hierover?

[janneman]

Er zijn hier andere mensen die veel beter over smaak kunnen schrijven dan ik, maar ik waag me toch maar even eraan.

Ik denk dat je met de twee redenen die je noemt wel de meest belangrijke onderdelen hebt; tabak onderin die meer smaak-bestandelen heeft aangenomen door de rook die er al doorheen is gegaan, waardoor hij voller gaat smaken en ook kleine bijsmaakjes net over de drempel heen kunnen komen waardoor ze ineens van niet naar wel bespeurbaar gaan.
En een pijp en tabak gaan anders smaken als ze op ideale werktemperatuur zijn gekomen. Meestal is de verbrandingstemperatuur naar het einde toe iets lager- het brandend oppervlak is meestal kleiner-, maar de begin temperatuur van de tabak -de temperatuur van tabak die nog niet brandt- iets hoger. Door die hogere begintemperatuur komen met name geurdelen vrij die niet uit koudere tabak vrijkomen, en door de wat lagere verbranding blijven die extra geurdelen ook nog eens beter behouden.

Maar het gaat hierbij meer over waarom bijna elke pijp naar het einde toe anders -en meestal beter- gaat smaken.

Bij een 'complexe' tabak speelt voor mij iets anders een rol, en dat is een smaakontwikkeling die niet binnen één pijp roken gebeurd, maar in de loop van meerdere pijpen. Sommige tabak heeft voornamelijk één smaak, en die smaak kan tijdens het roken van één pijp wel wat voller worden, maar dat is het dan ook. Als ik die tabak 10 of 20 keer rook, blijf ik toch voornamelijk die ene smaak proeven.
Maar bij sommige tabakken is dat anders. De eerste keren als ik die tabak rook proef ik dan vooral een hoofdsmaak. Maar geleidelijk aan, als ik een beetje aan die hoofdsmaak gewend raak, als ik die tabak een keer of 10 gerookt heb, dan begin ik ook nog andere smaken te ontdekken. Niet een sterker worden, of geleidelijk veranderen, maar echt een ander onderdeel dat ik voorheen niet opgemerkt had. Dat zijn de tabakken die ik complexer noem. Meestal zijn het tabakken die minder snel gaan vervelen, maar voor hetzelfde geld kan zo'n tabak op den duur nu net enorm gaan tegenstaan. Complex is dus niet altijd goed... Dit soort complexiteit komt dus tot uitdrukking door het wennen aan bepaalde onderdelen van een tabak.

Complexiteit van smaak hoeft niet samen te gaan met complex samengestelde tabaksblend; pure goeie Virginia is heel eenvoudig -vaak maar 2 of 3 soorten tabak- maar pas halverwege een pakje of blikje begin ik alle smaaknuances te ontdekken. Tegelijk is zoiets als mijn geliefde Neptune, of bijvoorbeeld Clan erg ingewikkeld van samenstelling, 10-15 soorten tabak, maar hij smaakt in feite jaar in jaar uit hetzelfde (tot de receptuur weer eens veranderd wordt).
Bij tabakken die uit zoveel onderdelen bestaan draait het nu net vaak om een truc die ervoor moet zorgen dat tabak ook echt jaar in jaar uit hetzelfde smaakt. Want het is een natuurproduct, en de ene oogst is de andere niet. Bij een tabak met maar 3 soorten merk je dan ook al snel dat de tabak het ene jaar wat voller van smaak is dan het andere jaar. Als ik een tabak uit 10 soorten samenstel, die ook nog eens over de halve wereld verzameld worden -Noord Amerika, Zuid Amerika en Indonesië, om maar eens wat te noemen- dan is de kans dat al die tabakken tegelijk een slechte oogst hebben een stuk kleiner. En als 10% van de blend niet zo geweldig was merk je daar natuurlijk minder van dan wanneer 30 of 50% van een blend een wat minder jaar had...

[jarnogab]

Voor mij alleszins een verhelderend werkstukje, janneman. Dank.

[Martin Romijn]

Mooi omschreven Janneman ! Het enige wat ik er nog aan toe kan voegen is dat ook de vorm van de ketel van invloed is van de smaakontwikkeling tijdens het roken. Een tabak die je al een tijdje kent kan je doen verbazen wanneer je hem eens in een heel ander type pijp rookt.

[Bommel]

Goed verhaal Janneman en een ware toevoeging van Martin wat betreft de vorm van de binnenkant van de ketel.
Wat ik er aan kan toevoegen is de verbranding van de tabak dat ook invloed heeft op de smaak de hele bowl door.
Bij verbranding van tabak komt vocht vrij en ook als men rustig rookt laat het verbrandingsproces vocht achter op de onderliggende tabak.
Hierdoor gaat de tabak wat zwellen en laten de tabakcellen aroma los en ook nicotine.
Daarom kan van lieverlee het rook proces de smaak nuances versterkt worden.
De beleving van Nicotine lijkt sterker, de smaken herkenbaar.
Ik zelf vind zo halverwege de bowl de tabak het smakelijkst.
Aan het begin, dus bij aansteken van de pijp, overstijgt de roomnote de smaak van tabak, wat later lijkt het dat de geur en smaak elkaar versterken en dat het genieten dan echt begint.

[robvoorburg]

Inderdaad gewoon ook eens een latakia uit een poker
of een flake uit een groter formaat.

Lastigste combinatie: nieuwe pijp en nieuwe tabak.

[pipealicious]

Halverwege vind ik ook het lekkerst, de pijp is goed op temperatuur en de tabak is nog niet te vochtig. Op het (bittere) einde kan een pijp soms wat scherp smaken.


Ik vind het trouwens wel eens leuk om een lijstje van 'complexe' tabakken te maken, en eentje van 1-dimensionale.


Wat ik complex vind zijn:

De meeste Dunhills, vooral 985 mixture. Ik heb wel nog geen Royal Yacht geprobeerd.
Old Gowrie, terwijl het voornamelijk Virginia is.
Davidoff Flake Medallions (waarschijnlijk omdat het een VaPer is)

1-dimensionaal maar zeker niet vlak:

Full Virginia Flake (een smaak van pannekoekdeeg)
Erinmore (licht zoet citroengras)
McB Golden Blend (noten)
Orlik Golden Sliced (Toast, broodkorst)
McB Mixture (earl Grey thee)
Standaard aromatics zoals alsbo, holger danske, stanwell, ... (neutrale tabakssmaak met wat van het aroma erbij, typisch vanille, karamel)